Dane osobowe to w dzisiejszych czasach bardzo poważna sprawa w dużym stopniu związana z bezpieczeństwem. Od kilku już lat obowiązuje w naszym kraju europejskie rozporządzenie RODO, które bardzo restrykcyjnie reguluje tę kwestię. Ochrona danych osobowych jest obecnie jedną z kwestii, której przedsiębiorcy i pracodawcy poświęcają dużą część swojej uwagi. Co jednak, kiedy bezpieczeństwo naszych danych zostanie naruszone i zostaną one przez kogoś bezprawnie wykorzystane? Na szczęście w takiej sytuacji można starać się o odszkodowanie?
Dlaczego ochrona danych osobowych jest tak ważna?
W dzisiejszych czasach duża część komunikacji odbywa się za pośrednictwem Internetu. Przez sieć wiele osób komunikuje się z pracodawcami, bankami, urzędami i wieloma innymi. W ten sposób załatwić można bardzo dużo. Posiadając czyjeś dane osobowe, można z łatwością podszyć się pod inną osobę i na przykład uzyskać pożyczkę w instytucji pozabankowej. Dane mają też istotną wartość dla firm zajmujących się reklamą. Osoba, której dane zostały nielegalnie przejęte, może stać się ofiarą niechcianego spamu i nachalnej reklamy. Utrata danych osobowych może wiązać się również z utratą dostępu do swojego konta bankowego, czy innych kont internetowych. To oczywiście nie wszystko. Dysponując czyimiś danymi, można dopuścić się przestępstwa, przez co podejrzenie padnie na osobę, której dane zostały skradzione.
Kiedy można mówić o bezprawnym wykorzystaniu danych?
Rozporządzenie o ochronie danych osobowych RODO bardzo wyraźnie definiuje to, czym są dane osobowe. Są to mianowicie wszystkie dane, przy których pomocy można zidentyfikować daną osobę. Najważniejsze z nich to: imię i nazwisko, numery dokumentów, numer PESEL, data i miejsce urodzenia, adres zamieszkania i zameldowania. Do danych osobowych zalicza się też numer telefonu, adres e-mail i wizerunek. Przede wszystkim należy powiedzieć, że przetwarzanie (w tym również przechowywanie) danych osobowych wymaga zgody właściciela. Zgoda taka musi być zaopatrzona w informację o celu przekazania danych. Instytucja, która przetwarza dane, musi w odpowiedni sposób je zabezpieczyć. Ustawa nie definiuje dokładnie tego, jak mają wyglądać te zabezpieczenia, jednak wskazuje, że powinny być one wystarczające i adekwatne do aktualnych możliwości technicznych.
Kiedy zachodzi bezprawne wykorzystanie danych osobowych? Łatwo wyjaśnić można to na przykładzie danych przekazywanych potencjalnemu pracodawcy wraz z CV. Zgodnie z RODO, aby firma mogła takie CV jakkolwiek wykorzystać, to powinno być ono uzupełnione klauzulą informującą o tym, że dane przekazane są na potrzeby rekrutacji. Firma nie może więc danych tych wykorzystać na przykład w celach marketingowych – byłoby to właśnie bezprawne wykorzystanie. Dane muszą być przechowywane bezpiecznie. Jeżeli na skutek niedopatrzenia albo celowego działania wrażliwe informacje wyciekną, to również definiowane jest to jako bezprawne wykorzystanie.
Co grozi za bezprawne wykorzystanie danych osobowych?
Bezprawne wykorzystanie danych zawsze grozi konsekwencją w postaci konieczności wypłacenia poszkodowanemu odszkodowania lub zadośćuczynienia. Wysokość wypłaconej kwoty powinna być adekwatna do poniesionej szkody. Jeżeli poszkodowany odniósł konkretną szkodę finansową albo materialną, to wysokość odszkodowania powinna być taka sama, jak wysokość szkody. Jej oszacowanie nie stanowi więc dużej trudności. W przypadku niektórych rodzajów szkód, jak na przykład lęk przed wykorzystaniem danych na niekorzyść poszkodowanego, czy konieczność odbierana niechcianych i nachalnych ofert, oszacowanie realnej wysokości szkody jest znacznie trudniejsze i zależy od decyzji sądu. Należy jednak pamiętać o dwóch rzeczach. Wyciek danych musi być spowodowany celowym działaniem albo zaniedbaniem ze strony ich administratora. Nie podlega on odpowiedzialności, jeżeli dane zostaną utracone na skutek działania zdarzeń losowych. Poza tym konieczne jest wskazanie istotnego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy wyciekiem danych osobowych a zaistniałą szkodą.
Jak można uzyskać odszkodowanie za bezprawne wykorzystanie danych?
Odszkodowanie za bezprawne wykorzystanie danych osobowych można czasem uzyskać na drodze ugody z ich administratorem, choć sytuacje takie należą raczej do rzadkości. O wiele częściej sprawa będzie musiała znaleźć swój finał w sądzie. Jak w przypadku wielu spraw sądowych, najlepiej jest skorzystać z usług wyspecjalizowanego prawnika. Najlepszym pomysłem jest zgłoszenie się do kancelarii odszkodowawczej, która zatrudnia specjalistów dobrze obeznanych w temacie możliwości uzyskania odszkodowania w konkretnych rodzajach spraw.
